چه دلایلی باعث تداوم اعتیاد به مواد مخدر می‌شود؟

احتمالا تاکنون بارها در مورد تداوم اعتیاد افراد معتاد به مواد مخدر شنیده‌اید. چرا که باور عموم بر این است که کسی به یکی از مواد مخدر اعتیاد پیدا کرده است احتمالا بعد از ترک اعتیاد مجددا به مصرف مواد روی خواهد آورد. اما آیا می‌دانید که چه عواملی می‌توانند سبب تداوم اعتیاد به مواد مخدر باشند؟

یکی از ویژگی‌های اصلی اعتیاد به مواد مخدر این است که فرد به رغم پیامدهای مضر به مصرف مواد ادامه می‌دهد. از منظر اقتصاد رفتاری اعتیاد پیامد سقوط قربانی در دام تصمیمات اشتباه است همین امر باعث می‌شود که فرد معتاد ترجیح دهد این رفتار را ادامه دهد. اما این که چرا توانایی تصمیم‌گیری درست از نظر پاتولوژیک حین اعتیاد به مواد مختل می‌شود جای بحث بسیار دارد. مختل شدن فرآیند تصمیم‌گیری عاملی برای پیش‌بینی این است که آیا فرد می‌تواند چشم بر روی تداوم اعتیاد ببندد و انتخاب‌های خود را بهبود ببخشد؟

دلیل تداوم اعتیاد به مواد مخدر

تداوم اعتیاد به مخدر یکی از مشکلاتی است که افراد معتاد همواره با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. این تداوم در مصرف مواد مخدر هم مانند هر بیماری دیگر بدون دلیل نیست از این رو در ادامه این مقاله مرکز ترک اعتیاد آوای رهایی قصد داریم به بررسی آن بپردازیم.

آسیب پذیری ژنتیکی

ممکن است برای شما این سوال پیش بیاید که چرا بعضی از افراد دچار اعتیاد می‌شوند؟ و چرا تداوم اعتیاد به مواد مخدر تنها در برخی از افراد مشاهده می‌شود؟ جالب است بدانید که شواهد به دست آمده حاکی از آن است که عامل ژنتیک در بروز اعتیاد نقش موثری دارد. به عنوان مثال نتایج به دست آمده از تحقیقات انجام شده بر روی افراد مختلف نشان می‌دهد که حدود نیمی از دلایل اعتیاد به الکل و آسیب‌پذیری در برابر آن ارثی است. زیرا مصرف زیاد الکل تغییرات جدی در مغز افراد ایجاد می‌کند.

خود درمانی

بسیاری از افراد هنگامی که در شرایط غیر قابل تحمل زندگی قرار می‌گیرند یا به عبارت دیگر زمانی که شرایط تراژدی را تجربه می‌کنند و از نظر عاطفی تحت فشار قرار می‌گیرند به دنبال راه حلی سریع برای درمان خود و گریز از درد و رنج هستند. در حقیقت این افراد در تلاشند تا با استفاده از یک روش سریع از درد و رنج بگریزند و نتایج رضایت بخشی را تجربه می‌کنند.

به عنوان مثال ماری جوانا باعث می‌شود فرد به صورت موقتی به رویا و توهم‌های واهی بپردازند ولی متاسفانه مغز کسی که ماری جوانا زیاد مصرف می‌کند دچار عادت شده و با نبودنش دچار اضطراب، کج خلقی و عدم کنترل خشم و ... می‌شود. بنابراین فرد در شرایطی قرار می‌گیرد که برای پیدا کردن حس خوب دوباره ماری جوانا مصرف کند تا به حالت عادی برسد.

اختلال و خود آگاهی

اعتیاد به مصرف هر گونه مواد مخدر باعث اختلال در خود آگاهی می‌شود. این وضعیت فرد به شکل انکار شدید اعتیاد و نیاز به درمان نشان می‌دهد. به همین دلیل است تنها درصد بسیار کمی از افرادی که به مصرف مواد اعتیاد دارند به مشکل خود اعتراف می‌کنند. همین اختلال در خود آگاهی است که باعث می‌شود بعضی از افراد حتی وقتی متوجه می‌شوند اعتیاد زندگیشان را بر باد داده است باز هم به مصرف مواد ادامه می‌دهند. تحقیقات نشان می‌دهد مراقبه یکی از رویکردهای مهم برای بهبود آگاهی و کنترل باز دارنده است.

استرس

میان استرس مزمن و انگیزه برای تداوم اعتیاد به مواد رابطه مستقیمی وجود دارد به عنوان مثال تجارب منفی در کودکی مانند خشونت فیزیکی و جنسی، نادیده گرفته شدن، خشونت خانگی و مشکلات خانوادگی خطر بروز اعتیاد در نوجوانی و بزرگسالی را افزایش می‌دهد.

فردی که از استرس شدید عاطفی رنج می‌برد قدرت کنترل و تصمیم‌گیری خود را از دست داده و نمی‌تواند از لذت و پاداش مواد صرف نظر کند. فقر یا داشتن درآمد اندک نیز ذاتا استرس آور هستند و می‌تواند منجر به پریشانی عاطفی و در نتیجه تداوم اعتیاد شود.

رابطه توام با عشق و تنفر به مواد

تداوم اعتیاد به مواد باعث می‌شود که فرد نتواند بین نقش مواد به عنوان یک پاداش و لذت واقعی تفکیکی قائل شود. زیرا حقیقت این است که در افراد معتاد دلیل تشدید به مصرف مواد مخدر لزوما با لذت مصرف آن همراه نیست بنابراین حتی بعد از این که مواد دیگر لذتی برای فرد نداشته باشد هم فرد معتاد میل شدیدی به مصرف آن دارد.

تکانشگری

تمایل برای لذت‌های آنی به قیمت از دست دادن دستاوردهای بلند مدت تکانشگری نام دارد. تداوم اعتیاد به مواد در فرد معتاد حاکی از غلبه‌ی این نظام بر فرایند تفکر و تامل است. بنابراین اتفاقاتی که زودتر رخ می‌دهد (مثل لذت آنی ناشی از مصرف در قبال پیامدهای بعدی آن) بیشتر روی فرآیند تصمیم‌گیری تاثیر می‌گذارد و تداوم اعتیاد می‌تواند قدرت تمرکز و تفکر را تحت تاثیر خود قرار دهد.

سوگیری تجسمی

زمانی که فرد نشئه باشد نمی‌تواند رفتار خود را به هنگام خماری پیش‌بینی کند به این وضعیت در اصطلاح سوگیری تجسمی گفته می‌شود. این رفتار از آنجا ناشی می‌شود که فرد معمولا فراموش می‌کند که قبلا تا چه حد تمایل به مصرف داشته است. عدم توانایی فرد برای بخاطر آوردن یا درک عذاب و ناراحتی خماری توضیحی برای این نکته است که چرا توانایی خود برای مقاومت در برابر خماری را دست کم می‌گیرد. چالش کسی که قبلا اعتیاد داشته این است که خاطرات خماری را زنده نگه دارد و بداند این حس چقدر ناخوشایند و قدرتمند است. به این ترتیب می‌تواند از تداوم اعتیاد صرف نظر کند.

تیم پیشگیری و درمان موسسه رهپویان آوای رهایی با درایت و صبوری همچنان در تلاش است که بتواند تمام کوشش خود را کنند تا دستی باشد برای یاری رساندن به همدردانی که نیاز به همدلی دارند و می‌خواهند با تغییر الگو های رفتاری خویش همگام با ما و همراه با ما باشند.

ما مدعی نیستیم که بهترینیم، مفتخریم که انتخاب بهترینهاییم.

موسسه رهپویان آوای رهایی

تیم پیشگیری و درمان